Frekans hesaplamaları
Bu bölümde neler bulabilirsin?
1. Bölüm: Frekansın tanımı
2. Bölüm: Örnek
3. Bölüm: SPSS uygulaması
4. Bölüm: Sonuçların yorumlanması
5. Bölüm: Sonuçların raporlanması
6. Bölüm: Kaynakça

İncelenen bir değişkene(örneğin matematik sınavı puanları) ilişkin gözlem değerlerinin tekrarlama sayılarına frekans adı verilir (Güriş ve Astar, 2015, s. 33). Frekans serisi olarak da tanımlanır ve “ f ” ile gösterilir.

Basit frekans serilerinin yanı sıra birikimli frekans serileri ve gruplandırılmış frekans serileri de mevcuttur.

Araştırılmak istenen değerlerin (puanların) hangi sıklıkla gözlemlendiğini temsil etmenin ve tablo biçiminde ifade etmenin yolu frekans dağılımı olarak tanımlanmaktadır. Frekans dağılımı yukarıda bahsedildiği gibi tablo halinde gösterilmesinin yanında grafik olarak da ifade edilebilir. En yaygın kullanılan grafik türleri bar ve histogram grafikleridir (Büyüköztürk, 2015, s. 21). 



Kategorik değişkenlere ilişkin veriler için de frekans ve yüzde hesaplamaları yapılabilmektedir. Özellikle nitel araştırmalarda içerik analizi kısmında sıklıkla kullanılmaktadır.

Örneğin, bir araştırmacı lise öğrencilerinin umutsuzluk seviyelerini ölçmek istediği bir çalışmada öncelikle katılımcıların hangi sınıflardan hangi seviyede bulunduğunu öğrenmek isteyebilir. Bu aşamada frekans ve yüzde hesaplamaları imdada yetişebilir.


Kodeks Editör
X (sınıf düzeyleri) f (frekans)
Lise 1. sınıf 40
Lise 2. sınıf 35
Lise 3. sınıf 23
Lise 4. sınıf 32
Örnek: Bir sınıftaki 16 öğrencinin istatistik dersi sınavı puanları aşağıdaki biçimdedir.
65, 90, 68, 88, 70, 70, 65, 85, 88, 85, 70, 77, 85, 70, 70, 77
Öncelikle bu sınav puanlarını büyükten küçüğe (küçükten büyüğe) doğru sıralayalım.
90, 88, 88, 85, 85, 85, 77, 77, 70, 70, 70, 70, 70, 68, 65, 65

Kodeks Editör
X (sınav puanları) f (frekans)
90 1
88 2
85 3
77 2
70 5
68 1
65 2




 Araştırmacı yukarıdaki tabloyu şu şekilde yorumlayabilir: istatistik sınavına giren öğrencilerin puanları 65 ile 90 puan arasında değişmektedir. Bu öğrencilerden ikisi 65 puan, bir tanesi 68 puan, beş tanesi 70 puan, iki tanesi 77 puan, üç tanesi 85 puan, iki tanesi 88 puan ve bir tanesi de 90 puan almıştır.
Veri setine ulaşmak için tıklayınız. 

SPSS Uygulaması ve Sonuç Çıktıları

SPSS programında frekans hesaplamaları yapabilmek için Analyze Sekmesindeki Desciptive Statistics kısmına gelinir. Açılan pencereden Frequencies seçilir. Ekrana gelen pencereden frekansı hesaplanmak istenen değişken sağ kutucuğa taşınır. Bar grafiği veya histogram elde etmek için Charts butonuna basılarak istenilen grafik tipi seçilir. Son olarak, OK tuşuna basılarak sonuçlar hesaplanır.
SPSS-> Analyze-> Descriptive Statistics-> Frequencies -> Charts -> Bar charts -> Histogram   Chart values -> Frequencies


Aşağıdaki sunumda SPSS uygulamasının adımlarını bulabilirsiniz.


Sonuçların Yorumlanması

       SPSS çıktılar incelendiğinde matematik sınavında öğrencilerin en sık aldığı puan 31,3’lük bir yüzde ile 70 puandır. 70’ten sonra en sık alınan puan 18,8’lik yüzde ile 85 puanıdır. Bu değerleri 65, 77 ve 88 aynı yüzde (%12,5) takip etmektedir. Öğrenciler arasında sıklık olarak en az alınan puanlar ise 65 ve 90 (%6,3) olarak belirlenmiştir.Birikimli frekans yüzdeleri incelendiğinde ise sınava katılan öğrencilerin %50’si 70 ve altında puan almıştır. Diğer bir ifade ile, öğrencilerin %50’den fazlası 70 ve üzerinde puan almıştır. 

Sonuçların Raporlanması

Tablo
Matematik Puanları
Frekans
Yüzde
Birikimli Frekans
65,00
2
12,5
12,5
68,00
1
6,3
18,8
70,00
5
31,3
50,0
77,00
2
12,5
62,5
85,00
3
18,8
    81,3
88,00
2
12,5
93,8
90,00
1
6,3
100,0
Toplam
16
100,0




Not: Frekans değerlerinin raporlanmasında APA 6 stili kullanılmıştır. 


Bu tablonun google dokümanına ulaşmak için tıklayınız.
Kaynakça

Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Güriş, S., & Astar, M. (2015). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: Der Yayınları.