Birinci değişkenin türü nedir?






İlişkisel Kestirim

Korelasyon Analizi/ Basit Doğrusal Korelasyon


Elimizdeki verilerin neye benzediğini öğrenmek için bazen betimsel istatistikler (ortalamalar, standart sapma vb.) yeterli olmayabilir. Veri topladığımız değişkenlerin birlikte değişimleri veya birbiriyle ilişkilerini merak edebiliriz. İşte bu noktada korelasyon analizi imdadımıza yetişir.
İki yada daha fazla değişkenin birbirleri arasındaki doğrusal ilişkinin varlığını ve derecesini tespit etmek için kullanılan analiz yöntemine korelasyon analizi denir (Güriş ve Astar, 2015, s. 287; Özdamar, 2013, s. 476). Korelasyon analizi iki değişkenin birlikte değişimini incelemektedir. Ancak bu değişimin doğrusal olup olmadığına odaklanmaktadır (Kalaycı, 2010, s. 115). Korelasyon katsayısı hesaplanırken elde edilen verilerin aynı birimlerden elde edilmiş olmasına dikkat edilmelidir (Can, 2018, s. 369). Örneğin A sınıfındaki öğrencilerin matematik dersi puanları ile B sınıfındaki öğrencilerin Türkçe dersi puanları arasındaki ilişki korelasyon katsayısı yardımıyla bulunamaz.
Korelasyon analizine geçmeden önce ilişkisi merak edilen değişkenlerin kavramsal olarak birbiriyle uyumluluğuna bakılmalıdır. Daha açık bir ifade ile, literatür ve ampirik çalışmalar yardımıyla değişkenlerin ilişkisini incelemenin kavramsal olarak anlamlı olduğunu göstermemiz gerekmektedir.
Korelasyon katsayısı genellikle doğrusal ilişkiler olduğu durumlarda kullanılır. Bu sebepten herhangi bir korelasyon hesaplamasına gidilmeden önce değişkenlere ait serpilme/saçılım grafiğinin (scatter plot) çizilmesi tavsiye edilir (Alpar, 2016, s. 416). Bu sayede eldeki verilerde uç değerlerin varlığı ve ilişkinin doğrusallığı tespit edilebilir (Alpar, 2016, s. 416).
İki değişken arasındaki ilişkiyi tespit etmek için farklı korelasyon katsayıları mevcuttur. Değişkenlerin türlerine göre farklılık gösteren bu katsayılardan sizin verinize en uygunu seçmek için aşağıdaki yönergeleri izleyiniz.







İlişki katsayılarının değişken türlerine göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.


Kaynakça
Alpar, R. (2016). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Güriş, S., & Astar, M. (2015). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: Der Yayınları.
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi-1: SPSS-MINITAB. Eskişehir: Nisan Kitapevi.