Çift Serili
Sıralama Korelasyon Katsayısı
Araştırılmak
istenen değişkenlerden biri yapay ikili kategorik (gerçekte sürekli ancak
sonradan süreksiz hale getirilmiş) ve diğer değişken sayısal ise bu durumlarda
çift serili sıralama korelasyon katsayısı hesaplanabilir (Akbulut, 2010, s. 58;
Kilmen, 2015, s. 112). Yapay kategorik değişken için istatistik dersinden kalma
veya geçme durumu örnek olarak gösterilebilir. Normalde 100’lük sisteme göre (veya
harf notlarına göre) hesaplanan puanların belirli bir kritere göre ikiye
bölünmesiyle bir değişken oluşturulmuştur. Çift serili sıralama korelasyon
katsayısı rcs veya
rb biçiminde gösterilir ve bu değer -1 ile +1 arasında yer
alabilmektedir.
Örnek: Öğretmenlerin sosyo-ekonomik düzeylerinin ( yüksek,
düşük) ile üniversite mezuniyet puanları (sürekli değişken) arasındaki ilişkiyi araştırırken bu katsayı
tercih edilmelidir.
SPSS Uygulaması
Bu
tür korelasyon katsayısını SPSS yardımı ile hesaplamak mümkün olmamakla
birlikte nokta çift serili korelasyon katsayısı hesaplandıktan sonra aşağıdaki
formül yardımıyla hesaplanabilir (Field, 2009, s. 184; Kilmen, 2015, s. 112).
rcs: çift serili
korelasyon katsayısı
rncs: nokta çift
serili korelasyon katsayısı
p : frekansı yüksek olan
kategorinin yüzdesi
q: frekansı az olan
kategorinin yüzdesi (1-p)
y: belli bir p ve q değeri
için normal dağılıma ait ordinat yüksekliği (normal dağılım tablosundan
bulunabilir.)
Sonuçların Yorumlaması
Bu araştırmada öğretmenlerin sosyo-ekonomik düzeyleri ile üniversite mezuniyet puanları arasındaki ilişki araştırılmak istenmiştir. Bulgulara göre öğretmenlerin sosyo-ekonomik düzeyleri ile üniversite mezuniyet puanları arasında düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r= ,21, p < ,05).
Kaynakça
Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde
SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatiksel analizler ve açıklamalı SPSS
çözümleri. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
Field, A. (2009). Discovering
statistics using SPSS. Thousand Oaks, CA: Sage.
Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik.
